KOMPOTY

Kompoty należą może nieco zapomnianych przetworów, do których zdecydowanie warto powrócić. Możemy do nich wykorzystać owoce mniej dorodne, możemy a nawet powinniśmy łączyć ze sobą różne owoce w celu uzyskania rozmaitych kompozycji smakowo-zapachowo-wizualnych :)
Kompoty uzyskamy przez pasteryzowanie surowych owoców zalanych syropem lub sokiem owocowym.

W dużym skrócie przygotowujemy kompoty wg schematu:
1. Sortowanie, mycie, osączanie i oczyszczanie owoców
2. Gotowanie syropu
3. Napełnianie słojów owocami
4. Zalewanie słojów syropem lub sokiem, zostawiamy min. 2 cm od brzegu słoja wolne
5. Zamykanie słojów i pasteryzacja

Łącząc w kompotach różne owoce pamiętajmy żeby łączyć ze sobą owoce które albo różnią się smakiem albo się uzupełniają i tak łączymy owoce kwaśne z mniej kwaśnymi np. zielony agrest z truskawkami. Możemy łączyć owoce zawierające mało wit. C np. czereśnie z owocami, które maja jej więcej np. czerwoną czy czarną porzeczką.

Kompoty będą stanowiły świetny napój zimą, rozrobione z ciepłą wodą. Możemy je pić również upalnym latem, z dodatkiem wody mineralnej i kostek lodu będą nas miło orzeźwiały :)
U mnie w domu przygotowywało się bardzo dużo kompotów, które regularnie spijaliśmy przez cały sezon, dlatego prawie w ogóle nie pojawiały się u nas w domu gazowane napoje słodzone. Pamiętam z dzieciństwa, że szczególnym trofeum było wyłowienie z kompotu do swojej szklanki jak najwięcej owoców :) Możemy je podawać na deser, przygotowywać zupy owocowe, czy galaretki. Owoce z kompotu możemy wykorzystać np. do knedli czy ciast z owocami.

SOKI

Soki owocowe są obecnie bardzo popularne a przygotować je możemy na kilka sposobów - w sokowniku zrobią się praktycznie same, możemy również dowolnie zmniejszać ilość używanego cukru. Soki dzielimy na:
- soki owocowe pitne
- syropy

Soki owocowe pitne możemy przygotować praktycznie z każdych rodzajów owoców. Wybieramy jak zawsze do przetworów owoce zdrowe, bez plam i uszkodzeń, dojrzałe. Owoce zawsze należ umyć, zaleca się mycie na sicie niż moczenie w wodzie - ma to szczególne znacznie w przypadku owoców jagodowych jak np. maliny czy truskawki, które są delikatne, łatwiej mogą puścić sok. Należy je myć dokładnie ale szybko aby uniknąć wypłukiwania rozpuszczalnych w wodzie składników odżywczych. Zawsze o ile jest to możliwe należy wybierać owoce rosnące z dala od dróg, z własnych upraw lub te z upraw ekologicznych. Po oczyszczeniu owoców kolejną czynnością jest pozyskanie soku.

W zależności od sprzętu i czasu jakim dysponujemy możemy to zrobić na kilka sposobów:
1. Wyciskanie soku z surowych owoców za pomocą sokowirówki lub wyciskarki/wytłaczarki soków.
Sklarowany sok doprawia się do smaku cukrem lub sokiem z innych owoców, soki zbyt kwaśne możemy rozcieńczyć wodą. Mieszając soki z różnych owoców należy kierować się ogólnymi wskazówkami:
a) soki z owoców mniej kwaśnych łączymy z bardziej kwaśnymi
b) soki z owoców aromatycznych łączymy z tymi o małym aromacie
c) soki z owoców mocno zabarwionych łączymy z tymi o słabym kolorycie.
Soki zmieszane z cukrem przelewamy do butelek pamiętając o zostawieniu wolnej powierzchni pod zakrętką. Soki przygotowane w ten sposób pasteryzujemy w temp. 80 st. C - opakowania półlitrowe 20 min, większe 25 min.

2. Zasypywanie owoców cukrem
Jest to często spotykany sposób zwłaszcza w przypadku malin :) Polega na przesypywaniu owoców warstwami cukru, w szklanym przezroczystym słoju i pozostawienie go w słonecznym miejscu aż owoce puszczą sok. Ten sposób ma kilka wad: duża ilość cukru, cukier rozpuszcza się powoli więc trzeba szczególnie uważać czy w słoju nie zaczyna się fermentacja alkoholowa, wystawienie owoców na światło przyspiesza rozkład witamin i blaknięcie owoców.

3. Parowanie owoców
To mój ulubiony sposób pozyskiwania niskocukrowych soków o wysokiej wartości. Soki parowane dobrze zachowują kolor oraz aromat. Najprościej wykonać taki sok w sokowniku. Sokowniki dostępne są w sprzedaży, w zależności od pojemności/materiału cena może być różna. Ja swój sokownik zakupiłam za ok. 120zł. Sokownik powinien być wykonany ze stali nierdzewnej, która jest najbezpieczniejszym materiałem w przypadku przygotowywania przetworów. Soki parowane możemy uzyskać z praktycznie każdych owoców, nie nadają się jedynie owoce o dużej zawartości miąższu np. jabłka, gruszki, agrest, parowanie trwałoby w ich przypadku zbyt długo co niekorzystnie odbiłoby się na jakości soku. Owoce myjemy przed parowaniem, oddzielamy części niejadalne, usuwamy pestki. Aby sok szybciej się wydzielał możemy owoce zasypać sokiem na ok. godzinę przed parowaniem. Starsze publikacje podają 150-250g cukru na 1 kg owoców. Mi zdarza się stosować mniejsze ilości cukru ale wtedy dodatkowo pasteryzuję przetwory. Przemieszane z cukrem owoce przykrywamy i cały sokownik stawiamy w chłodnym miejscu. Przed parowaniem do dolnego garnka sokownika wlewamy wodę do ok. 3/4 wysokości i stawiamy na ogniu, doprowadzając wodę do wrzenia. Maksymalnie w sokowniku powinniśmy parować do 2 kg owoców - dzięki czemu uzyskamy optymalny czas parowania. Para wytwarzająca się z wody ogrzewa owoce, które puszczają sok ściekający do dolnego pojemnika. Dolny pojemnik na sok zaopatrzony jest w rurkę, którą na czas parowania przekręcamy wylotem do góry (tak aby sok nie wyciekał i się nie schładzał. Należy uważać aby sok nie przekroczył bezpiecznego poziomu!). Czas parowania takiej ilości owoców w zależności od owocu jaki parujemy to 45min - 1 godz. Sok zlewamy bezpośrednio do butelek, zakręcamy i stawiamy zakrętką do dołu. Jeśli nie czujemy się pewnie z rozlewaniem bezpośrednio do butelek możemy pod sokownik podstawić garnek, wtedy rurkę odpływową sokownika kierujemy do środka garnka. Musimy liczyć się z tym, że taki sok troszkę się nam wychłodzi więc przed zlewaniem do butelek możemy go podgrzać (nie gotować).